fbpx Skip to main content
Fakty i mity

Prawo do naprawy – walka z odpadami elektronicznymi

Autor: 13 kwietnia 202326 lutego, 2024Brak komentarzy

Pod koniec marca UE ogłosiła wprowadzenie przepisów stanowiących „prawo do naprawy”, które mają na celu zmniejszenie ilości produkowanych odpadów elektronicznych. Przepisy te wymagałyby od producentów zapewnienia klientom możliwości naprawy zepsutych produktów w trakcie ich życia, zamiast ich wyrzucania. Dodatkowo producenci będą zobowiązani do zapewnienia dostępu do części zamiennych i informacji technicznych niezbędnych do naprawy swoich produktów. Prawo do naprawy jest postrzegane jako kluczowy krok w realizacji unijnego planu gospodarki cyrkularnej do 2050 r. w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, czyli unijnego planu działania na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r.

Żywotność sprzętu elektronicznego i AGD

Kilka lat temu niemiecka Federalna Agencja Środowiska opublikowała raport, z którego wynika, że żywotność produktów znacznie się zmniejszyła. W ciągu pięciu lat od zakupu odsetek urządzeń AGD, które uległy usterkom, wzrósł z 3,5% w 2004 roku do 8,3% w 2012 roku. Również Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Parlamentu Europejskiego (IMCO Committee) zauważyła, że średnia żywotność tzw. małej elektroniki wynosi obecnie 1-2 lata. Szał kupowania nowego sprzętu prowadzi do zalania świata odpadami elektronicznymi. Producenci umiejętnie podsycają nastroje konsumentów, wypuszczając regularnie nowe edycje swoich urządzeń, mimo że zmiany te są często jedynie kosmetyczne. Starsze modele telefonów po aktualizacji systemu mogą stać się bezużyteczne, a starsze komputery nie radzą sobie z nowszymi systemami, co prowadzi do zwiększonej rotacji sprzętu. Przymus wymiany sprzętu często wynika z konieczności aktualizacji systemów operacyjnych, które nie są już dostępne dla starszych urządzeń.

Według badań Eurobarometru 77% konsumentów w UE wolałoby naprawić swoje urządzenia niż kupować nowe, ale niestety często nie mają takiej możliwości.

Prawo do naprawy – znaczenie dla środowiska

Naprawa urządzeń elektronicznych jest korzystna dla środowiska, ponieważ zmniejsza zużycie zasobów i energii oraz emisję gazów cieplarnianych. Jednak przestarzałe produkty, które ulegają awarii po pewnym czasie lub nie zostały zaprojektowane tak, aby można je było naprawić, utrudniają osiągnięcie celów gospodarki cyrkularnej. Urządzenia elektroniczne są najszybciej rosnącym źródłem odpadów w UE, a tylko 40% z nich jest poddawane recyklingowi.

Aby wspierać środowisko, nowe regulacje przewidują, że producenci muszą naprawiać towary w ramach gwarancji, jeśli kosztuje to tyle samo lub mniej niż wymiana. Klienci będą mieli prawo domagać się naprawy swoich produktów, jeśli nadal nadają się do naprawy, nawet jeśli produkty nie są już objęte gwarancją, w ciągu dziesięciu lat od zakupu. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do produktów, które spełniają unijne „wymogi naprawialności”, przy czym wkrótce do tej kategorii mają zostać dodane kolejne produkty.

Stanowisko producentów

Głosy producentów na temat prawa do naprawy są podzielone. Niektórzy producenci są przeciwni temu prawu, argumentując, że pozwala ono na nieautoryzowane zmiany, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo użytkowników lub jakość produktu. Inni producenci uważają, że prawo do naprawy może prowadzić do większej satysfakcji klientów i dłuższej żywotności produktów, co w rezultacie może zwiększyć ich sprzedaż. Część producentów opracowuje systemy, które utrudniają nieautoryzowane naprawy lub modyfikacje, np. przez stosowanie specjalnych śrub lub programów blokujących dostęp do części zamiennych lub informacji technicznych. Inni producenci oferują warianty produktów, które są łatwiejsze do naprawy i modyfikacji przez użytkowników. W kontekście prawa do naprawy decydujące znaczenie ma również kwestia ochrony własności intelektualnej i tajemnicy przedsiębiorstwa, która może utrudniać lub uniemożliwiać dostęp do informacji technicznych, lub części zamiennych.

Podsumowanie

Unijny program ekologiczny ma na celu podniesienie świadomości konsumentów poprzez utworzenie w państwach członkowskich internetowych baz danych, które pomogą klientom znaleźć warsztaty. Jednak zanim propozycje te staną się prawem, muszą zostać wynegocjowane przez państwa członkowskie i Parlament Europejski. Grupy ekologiczne i konsumenci od dawna opowiadają się za bardziej rygorystycznymi przepisami, aby zapewnić firmom łatwiejsze opcje naprawy ich towarów, podkreślając znaczenie posiadania produktów, które działają dłużej i są łatwiejsze do naprawy, co pozwoli konsumentom zaoszczędzić pieniądze i pomoże chronić zasoby naszej planety.

Literatura

 

Tags: